Γενικές Πληροφορίες της Δημοτικής Ενότητας Κρυονερίδας

Βρύσες Στο Δ.Δ. Βρύσες όπου συμβάλουν οι ποταμοί Μπούτακας και Βρυσιανός, ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει την φυσική ομορφιά και την δροσιά που προέρχεται από τα κρύα νερά και το πυκνό φύλλωμα των μεγάλων πλατάνων, περπατώντας σε μονοπάτι παράλληλα του Βρυσιανού ποταμού. Η πορεία των 1.850 μέτρων περίπου εντός του ποταμού, καταλήγει σε μια παλιά λιθόχτιστη τοξωτή γέφυρα σημαντικό μνημείο των Ελληνορωμαϊκών χρόνων την «Ελληνική Καμάρα», για την οποία υπάρχει τραγούδι αντίστοιχο του γιοφυριού της Άρτας. Στις Βρύσες ανήκουν ακόμη Μετόχια, που υπήρχαν από την Τουρκοκρατία. Είναι από τα μεγαλύτερα χωριά της ευρύτερης περιοχής της επαρχίας Αποκορώνου και υπάρχουν Τράπεζα, Ταχυδρομείο, Σταθμός Λεωφορείων, Σχολεία όλων των βαθμίδων, Ιατρείο, Πυροσβεστικός σταθμός και Αστυνομικό τμήμα. Τα καταστήματα, οι ταβέρνες, τα καφενεία, οι χώροι διαμονής μπορούν να φιλοξενήσουν τον επισκέπτη, να ξεκουράσουν τον περαστικό και να καλύψουν καταναλωτικές ανάγκες του. Μάζα Από την «Ελληνική Καμάρα», ξεκινάει ανηφορική διαδρομή μήκους 1.500 μέτρων προς τα νότια, και συνεχίζεται στην Δημοτική Οδό προς το Δ.Δ. Μάζα. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει την φυσική ομορφιά της περιοχής, ακολουθώντας την ανάγλυφη πορεία της διαδρομής, θα συναντήσει μία παλαιά βρύση και το εκκλησάκι του Σωτήρα Χριστού. Η πεζοπορία καταλήγει στο κέντρο του οικισμού Μάζας, σε πλατεία με παραδοσιακό καφενείο, χώρο ανάπαυσης και την εκκλησία του «Αγίου Νικολάου», κτισμένη στις αρχές του 14ου αιώνα, διακοσμημένη από τον γνωστό αγιογράφο Ι. Παγωμένο με τοιχογραφίες υψηλής τέχνης που διατηρούνται μέχρι σήμερα. Ανηφορίζοντας από την Μάζα φτάνουμε στη πλατεία του οικισμού Χάμπαθα, και από εκεί σε απόσταση 100 μέτρων, ο επισκέπτης θα συναντήσει το «Σπήλαιο του Βένου». Στον οικισμό Χάμπαθα, βρίσκεται και η εκκλησία του «Αγίου Γεωργίου», με αξιόλογες τοιχογραφίες. Αλίκαμπος Συνεχίζοντας την διαδρομή προς τα νότια και ακολουθώντας την Δημοτική οδό, σε απόσταση 1,5 χλμ, ο επισκέπτης θα συναντήσει το Δ.Δ. Αλίκαμπος. Το ψηλότερο σημείο του οικισμού βρίσκεται βόρεια στην άκρη του λόφου, στην θέση «Αρχαύλι». Μια καταπληκτική πανοραμική θέα από όπου ξεπροβαίνει ένας βράχος με μια λαξευμένη πέτρα σε μορφή πολυθρόνας. Οι ντόπιοι λένε ότι το σημείο αυτό χρησιμοποιούταν ως παρατηρητήριο, και ότι ο Τούρκος Αλί Πασάς της περιοχής κάθιζε εκεί για να ξεκουράζεται αγναντεύοντας το μαγευτικό τοπίο. Κατηφορίζοντας και ακολουθώντας την Δημοτική Οδό, σε απόσταση 200 μέτρων περίπου, συναντούμε την πηγή «Βρύση Αλικάμπου», όπου υπάρχει χώρος ανάπαυσης και μικρό πέτρινο αναψυκτήριο. Σε απόσταση 150 μέτρων ακολουθεί νοτιοδυτικά το μικρό κατηφορικό μονοπάτι, όπου βρίσκεται η εκκλησία «Κοίμηση της Θεοτόκου», κτισμένη γύρω στα 1315, διακοσμημένη με τοιχογραφίες, έργα τέχνης του Ι. Παγωμένου. Ακολουθώντας το μονοπάτι και για 700 μέτρα ακόμη, κατηφορίζοντας εντός του φαραγγιού, ο επισκέπτης βρίσκεται στο «Σπήλαιο του Μποτώνη». Μετά από πορεία 300 ακόμη μέτρων, συναντάει το Ανατολικό τμήμα της Επαρχιακής Οδού της Μάζας, απ’ όπου εμφανίζεται ένα μονοπάτι που οδηγεί μέσα στο «Φαράγγι του Φιλίππου». Η συνολική απόσταση του φαραγγιού, είναι περίπου 1.300 μέτρα. Σε αυτήν την διαδρομή, ο επισκέπτης θα απολαύσει πλούσια και άγρια βλάστηση, θα συναντήσει στην θέση «Πηγή Πριντής» το νερό να ξεπροβαίνει από τις πηγές του βουνού, καθώς και έναν χώρο ανάπαυσης. Εμπρόσνερο Μια άλλη αξιοθέατη διαδρομή ξεκινά από τον ποταμό Μπούτακα, ανηφορίζοντας όμως προς τα νότια αυτή τη φορά. Μετά από πορεία 3 χλμ φτάνουμε στη θέση «Κρεμαστός» όπου βρίσκεται παραδοσιακή ταβέρνα που έχει κατασκευάσει ο Δήμος, ένα υπαίθριο θέατρο και μια πηγή με κρυστάλλινα νερά την πέτρινη «Ενετική βρύση». Εκεί υπάρχει και η εκκλησία του «Αγίου Αντωνίου» που ξεπροβαίνει μέσα από τη σπηλιά του απότομου βράχου, ενώ ακριβώς από κάτω από την κυρίως εκκλησία, και μέσα στην σπηλιά, βρίσκεται το παρεκκλήσι του «Αγίου Ιωάννη». Προχωρώντας την ανηφορική Δημοτική οδό του Δ.Δ. Εμπρόσνερος, συναντάμε το» Πύργο του Αληδάκη», Ενετικό κτίσμα που ανακατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε σαν κατοικία από το Γενίτσαρο Ιμπραήμ Αληδάκη. Είναι ένα ογκώδες πέτρινο κτίσμα σε οικόπεδο περίπου δύο στρεμμάτων, με καμαρωτές πόρτες, θολωτούς εσωτερικούς χώρους, κοιτώνες, λουτρά, πέτρινες σκάλες και αύλειους βοηθητικούς χώρους. Το 1774 Σφακιανοί επαναστάτες επιτέθηκαν στον πύργο και σκότωσαν τον Αληδάκη και τους στρατιώτες του. Ένα χρόνο μετά την επανάσταση του 1821 εδώ ήταν η έδρα της προσωρινής Διοίκησης της Κρήτης. Από τον Εμπρόσνερο μπορεί ο επισκέπτης να ακολουθήσει τον αγροτικό δρόμο προς τον οικισμό του Βατουδιάρη, και κατόπιν προς την θέση «Θε Κήπος» στη κορυφή του οποίου βρίσκεται το Εκκλησάκι του «Άγιου Μάμα». Εκεί ο επισκέπτης θα απολαύσει το άγριο φυσικό τοπίο, τον καθαρό αέρα, την ησυχία, την μοναδική πανίδα και την εξαιρετική πανοραμική θέα του βορειοανατολικού τμήματος του Νομού Χανίων. Βαφές Διαβαίνοντας τον ποταμό Μπούτακα, προχωρώντας νότια μετά από πορεία 1.500 μέτρων συναντούμε την λιθόκτιστη τοξωτή γέφυρα «Καμάρα του Κουτσού» και το «Νερόμυλο του Κουτσού». Σε απόσταση 350 μέρων, είναι ο «Νερόμυλος του Μπουντούρη» και 850 μέτρα παραπέρα βρίσκονται οι περίφημες πηγές του ποταμού Μπούτακα, ανάμεσα σε απότομα και αντικριστά βράχια του φαραγγιού. Μετά από 500 μέτρα ανηφορικής πορείας εντός του ποταμού, παίρνοντας το δυτικό μονοπάτι και σε απόσταση 1.200 μέτρων, ο επισκέπτης θα συναντήσει το ιστορικό Δ.Δ. Βαφές, με παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνα. Νοτιοδυτικά, ακολουθώντας το μονοπάτι της φυσιολατρικής διαδρομής Κρυονερίδας, φθάνει στο ιστορικό «Σπήλαιο της Κρυονερίδας». Εκεί κατά την επανάσταση του 1821 βρήκαν γύρω στα 130 γυναικόπαιδα του χωριού φρικτό θάνατο από πνιγμό από τους καπνούς της φωτιάς που έβαλαν οι Τούρκοι όταν ανακάλυψαν το κρησφύγετο τους. Ο Βαφές αποτελούσε σημείο συνάντησης επαναστατών την εποχή της Τουρκοκρατίας και το 1841 κατά την «Επανάσταση Χαιρέτη» ήταν έδρα της επαναστατικής επιτροπής. Στο Βαφέ ανήκουν και οι οικισμοί Αρεβίτης και Αχατζηκιά Νίππος Απέναντι από την Εκκλησία του «Μιχαήλ Αρχαγγέλου» στο Βαφέ ξεκινά κατηφορική διαδρομή που περνά ανάμεσα από ελαιώνες και δασώδη τοπία και καταλήγει στο Δ.Δ. Νίππος. Από την πλατεία του χωριού όπου βρίσκονται το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και το άγαλμα του Μακεδονομάχου «Κατσίγαρη», 1200 μέτρα βόρεια προς τούς Άγιους Πάντες, βρίσκεται η πηγή «Ραφιόλι» και απέναντι το εκκλησάκι του «Αϊ Αντώνη», κτισμένο σε σπηλιά. Παραπέρα στα 100 μέτρα συναντάμε την εκκλησία της «Περβολιτσιανής Παναγίας» με τον τάφο των «Φρέδηδων» στο κέντρο της και Βυζαντινές τοιχογραφίες. Ανατολικά του χωριού όπως φεύγουμε για Βρύσες συναντάμε την Εκκλησία του «Αγιόυ Πνεύματος» όπου γίνεται πανηγύρι. Άλλες εκκλησίες είναι του «Αϊ Γιώργη του Μεθυστή», και η κεντρική εκκλησία του «Τιμίου Σταυρού». Το Νίππος έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «Natura 2000» λόγω του φυσικού κάλλους του περιβάλλοντος. Στο χωριό έχει κατασκευαστεί από τον Δήμο όμορφος πετρόχτιστος Ξενώνας. Ανάμεσα στα Δ.Δ. Βαφέ και Νίππους, υπάρχει η θέση «Λιμνοπήγαδο» που είναι ένα πλάτωμα με μια μεγάλη στέρνα, το εκκλησάκι της «Ανάληψης», τεράστια πλατάνια με μεγάλους χώρους ανάπαυσης, ιδανικό μέρος για εκδρομείς που ζητούν την δροσιά.